Miras Sözleşmelerinin Ortadan Kaldırılması

Miras sözleşmelerinin anlaşma yapılarak veya miras bırakanın tek taraflı iradesi ile ortadan kaldırılmasına ilişkin işlem sağlar arasında yapılmıştır.

Türk Medeni Kanunu madde 646/1 uyarınca; “Miras sözleşmesi, tarafların yazılı anlaşmasıyla her zaman ortadan kaldırılabilir.” denilmektedir. Miras sözleşmeleri resmi vasiyetname şeklinde yapılması zorunludur. Resmi vasiyetname noter gibi yetkili memur önünde yapılması gerekmektedir. Bu şekilde yapılan bir miras sözleşmesinin, resmi şekle tabi bir işlemin yazılı şekilde anlaşma ile ortadan kaldırılması mümkün olmaktadır. Türk Borçlar Kanunu’nun 13. maddesinde; “Kanunda yazılı şekilde yapılması öngörülen bir sözleşmenin değiştirilmesinde de yazılı şekle uyulması zorunludur. Ancak, sözleşme metniyle çelişmeyen tamamlayıcı yan hükümler bu kuralın dışındadır. Bu kural, yazılı şekil dışındaki geçerlilik şekilleri hakkında da uygulanır.” biçimindeki düzenlemeye aykırı bir durum bulunmamaktadır. Miras sözleşmesinin tadil ve değiştirilmesinde mutlaka resmi şekilde yapılmış olması gerekmektedir.

Miras sözleşmesi yapılırken taraflar, kanuni bir zorunluluk olmadığı halde istekleri ile fesih için resmi şekli kabul etmiş iseler, feshin adi şekilde yapılması mümkün değildir. Bu durumda resmi şekil şartına uyulması zorunludur. Rıza ile kararlaştırılan şekil adi şekle oranla tarafların haklarını daha çok teminat altına almaları sebebiyle önemlidir. Ayrıca miras sözleşmelerinde sözleşmenin feshinin sözlü olarak yapılması kararlaştırılmışsa bu şart hukuken geçerli değildir.

Miras sözleşmelerinin anlaşarak sona erdirilmesi, sözleşmenin taraflarına ait bir haktır. Sözleşmenin taraflarından başka biri sözleşmenin feshine ilişkin anlaşma yapma yetkisine sahip değildir. Ancak temsil yasağı, mansup mirasçı veya yararına vasiyet yapılan kişi bakımından söz konusu olmayıp, ölüme bağlı tasarrufta bulunan miras bırakan içindir. Mansup mirasçı veya yararına vasiyet yapılanlar, veli, vasi ve vekilleri tarafından temsil edilebilinirler. Şayet, sözleşme iki taraf içinde ölüme bağlı tasarruf şeklinde ise, örneğin taraflar birbirlerini mirasçı atamışlarsa bu durumda iki taraf hakkında temsil yasağı hükmü uygulanmaktadır.

Murisin Tek Taraflı İradesi İle Miras Sözleşmesinin Ortadan Kaldırılması

 Türk Medeni Kanunu’nun 546/2 uyarınca; “Miras sözleşmesi ile mirasçı atanan veya kendisine belirli mal bırakılan kişinin, miras bırakana karşı miras sözleşmesinin yapılmasından sonra mirasçılıktan çıkarma sebebi oluşturan davranışta bulunduğu ortaya çıkarsa, miras bırakan miras sözleşmesini tek taraflı olarak ortadan kaldırabilir.” denilmektedir.

Tek taraflı olarak miras sözleşmesinin ortadan kaldırılması ancak vasiyetnameler için kanunda öngörülen şekillerden biriyle yapılmalıdır. Örneğin, miras sözleşmesi ile mirasçı olarak atanmış bir kişi, sözleşmesinin yapılmasından sonra miras bırakana şiddet uygulamış ya da tehditte bulunmuş ise bu durum mirastan çıkarmayı gerektirecek bir davranış olması sebebiyle miras bırakan bu sebeplere dayanarak tek taraflı irade beyanı ile mevcut kurulan miras sözleşmesini ortadan kaldırabilir.

Mirasçılıktan çıkarma sebepleri Türk Medeni Kanunu’nun 510. Maddesinde ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Muris saklı paylı mirasçısını ölüme bağlı bir tasarruf yapmak suretiyle mirasından çıkarabilir. Mirastan çıkarma sebeplerini oluşturan fiilin, miras sözleşmesinden sonra yapılmış olması gerekmektedir. Daha öncesinde yapılan fiil ve davranışlar geçerli sayılmamaktadır. Bunun sebebi ise, miras bırakan öncekilerin varlığını bildiği halde miras sözleşmesi yapma iradesini göstermiştir.

Miras sözleşmesi yapmakla muris, atadığı mirasçıya sağlığında bir mal bırakma borcu altına girmiş olmayıp, yalnızca ölümü zamanındaki terekesi üzerinde atadığı kişiyi mirasçı sıfatını sağlama borcu altına girmiştir. Miras bırakan tek taraflı ortadan kaldırma tasarrufunda miras sözleşmesini feshettiğini ve mirastan çıkarma nedenini açıkça belirlemek zorundadır. Mirastan çıkarma nedenleri bulunmadıkça, miras sözleşmesinden tek taraflı olarak dönülemez ve miras sözleşmesi ortadan kaldırılamaz.

Avukat Gizem GONCE